Ruim zestig hogescholen, universiteiten, onderzoeksinstituten en bedrijven uit 29 Europese landen hebben de handen ineen geslagen om onderzoek te doen naar de impact van het gebruik van antimicrobiële (nano-)coatings op het voorkomen van infecties in zorginstellingen. Het is voor het eerst dat dit vraagstuk op een dergelijke omvangrijke en internationale schaal wordt aangepakt.

In het project zullen de voordelen van deze toepassing worden afgewogen tegen eventuele nadelige effecten. De partners hebben hun krachten gebundeld in het AMiCI-consortium (Anti-Microbial Coating Innovations to prevent infectious disease), dat wordt gesteund door COST (European Cooperation in Science and Technology). Op 16 november komt het AMiCI-consortium gedurende drie dagen bijeen in Heerlen om de stand van zaken rond dit onderwerp te bespreken en de strategie van dit grootschalige project verder uit te zetten. Het project heeft een initiële looptijd van vier jaar.

Nieuwe methodes essentieel
Volgens het Europese Centrum voor ziektepreventie en -bestrijding (ECDC) lopen er jaarlijks naar schatting meer dan vier miljoen mensen een zorg gerelateerde infectie op. Dit heeft niet alleen gevolgen voor de volksgezondheid, maar brengt ook hoge zorgkosten met zich mee. “Infecties en infectieziektes vormen een permanente bedreiging voor de volksgezondheid. Daarom is het essentieel dat nieuwe methodes – als aanvulling op of als alternatief voor het gebruik van desinfecterende middelen en antibiotica – grondig worden onderzocht om de microbiële activiteit, daaraan gerelateerde infecties en de toename van de antimicrobiële resistentie terug te dringen”, aldus dr. Francy Crijns, voorzitter van het AMiCI-consortium en senior docent-onderzoeker bij Zuyd Hogeschool in Heerlen. “Multidisciplinaire en internationale samenwerking zijn daarbij essentieel.”

Veelbelovend
Antimicrobiële (nano-)coatings (AMC) zijn een nieuw veelbelovend wapen in de strijd tegen bacteriële groei en de ontwikkeling van multiresistente bacteriën. Deze coatings bevatten ingrediënten die het aantal micro-organismen op gecoate oppervlakken verminderen of zelfs helemaal elimineren. Het centrale doel is om te evalueren welke impact (de introductie van) AMC in de gezondheidszorg heeft op het verspreiden van infecties en in hoeverre AMC kan worden ingezet voor het terugdringen van zorginfecties en bacteriële resistentie. Hiertoe verenigt AMiCI stakeholders uit verschillende landen en vakgebieden, waaronder kennisinstituten, producenten en verwerkers van AMC, en organisaties die betrokken zijn bij de naleving van internationale normen inzake hygiëne. Het AMiCI-consortium wordt gedurende vier jaar gesteund door COST, maar naar verwachting zullen uit dit consortium langdurige gezamenlijke onderzoekinitiatieven op dit gebied voortvloeien.

Doel
Om het centrale doel te bereiken – evalueren welke impact (de introductie van) AMC in de gezondheidszorg heeft op het verspreiden van infecties en in hoeverre AMC kan worden ingezet voor het terugdringen van zorginfecties en bacteriële resistentie voor de huidige antibiotica – heeft het AMiCI-consortium vijf werkgroepen opgezet met elk zijn eigen subdoelen. De werkgroepen zijn gericht op het ontwikkelen van antimicrobiële materialen, het onderzoeken van de effectiviteit, de risico’s die verbonden zijn aan de toepassing van deze coatings, alsook onderhoud en reiniging. Een vijfde werkgroep legt zich toe op communicatie en disseminatie van de resultaten.

Doorbraak
Het AMiCI-onderzoek sluit naadloos aan bij diverse lectoraten en twee van de vier zwaartepunten van Zuyd Hogeschool ‒ Innovatieve zorg en technologie, en Life sciences and materials ‒ en is een nieuw succes voor het team dat onderzoek doet naar antimicrobiële coatings. Zo is januari 2016 onder leiding van dr. Francy Crijns het project ‘Implementatie van Antimicrobiële Coatings in de gezondheidszorg. Naar betere hygiëne en minder infecties door coatings’ van start gegaan met steun van het Nationaal Regieorgaan Praktijkgericht Onderzoek SIA. Deelnemers aan dit baanbrekend onderzoek dat in een drietal ziekenhuizen uitgevoerd wordt, zijn Zuyd Hogeschool, Chemelot Innovation and Learning Labs (CHILL), Expertisecentrum Innovatieve Zorg en Technologie (EIZT), Maastricht Universitair Medisch Centrum, Saxion en enkele zorginstellingen.

Ook binnen het grootschalig ontwikkelingsprogramma op het gebied van meten in de zorg, LIME, hebben apparaten om de effectiviteit van antimicrobiële coatings te meten een prominente rol. Zo wordt nieuwe diagnostiek op basis van de Heat-Transfer Methodologie (HTM) ontwikkeld en geïmplementeerd. De mogelijkheid om antibioticaresistente bacteriën zoals MRSA te detecteren en vervolgens binnen enkele minuten vast te stellen of een patiënt of oppervlak besmet is met een dergelijke bacterie, zou een significante medische en technologische doorbraak betekenen.