Patiënten met ernstig overgewicht moeten een aanpassing van de dosering krijgen van het medicijnen Cefazoline en Midazolam. Dit geldt mogelijk ook voor andere geneesmiddelen zoals antikankermedicijnen en antibiotica. Farmacoloog en onderzoeker bij het St. Antonius Ziekenhuis Margreke Brill pleit voor een aanpassing van de richtlijnen. Brill promoveert 3 december aan de Universiteit Leiden (Leiden Academic Centre for Drug Research (LACDR).

Meer Midazolam en Cefazoline
Er zijn aanwijzingen dat bij mensen met morbide obesitas, oftewel een body mass index (bmi) boven de 40, geneesmiddelen anders werken. Maar de precieze mechanismen hierachter zijn veelal onbekend. ‘Van veel geneesmiddelen weten we daarom niet of we bij te zware patiënten de doseringen moeten aanpassen’, vertelt Margreke Brill. In een klinische studie onderzocht zij bij deze groep patiënten de bloed- en weefselconcentraties van het slaap- en narcosemiddel Midazolam, en het antibioticum Cefazoline. Ze ontdekte dat bij obesen lagere concentraties worden bereikt. Pas doseringen daarom aan, is haar advies.

Medicijn verdeelt zich over vetweefsel
Tot nu toe werd gedacht dat bij morbide obesitas de lever het slaap- en narcosemiddel Midazolam minder snel afbreekt, vertelt Brill. ‘Uit mijn onderzoek blijkt dat dat niet klopt: de afbraaksnelheid bleek bij mensen met zwaar overgewicht hetzelfde te verlopen.’ De farmacoloog stuitte wel op een ander verschil: Midazolam verdeelt zich sterk over het vetweefsel. ‘Artsen moeten dus in bepaalde gevallen meer Midazolam geven dan ze nu doen om de gewenste bloedconcentraties te krijgen.’

Wondinfecties voorkomen
Ook van het antibioticum Cefazoline zou de dosis omhoog moeten bij patiënten met ernstig overgewicht. Dit medicijn wordt ingezet bij operaties om wondinfecties te voorkomen. Het is bekend dat mensen met morbide obesitas eerder wondinfecties krijgen na een operatie. Brill ontdekte dat Cefazoline minder goed in de huid bij de operatiewond komt vergeleken met patiënten zonder overgewicht en daardoor minder goed zijn werk kan doen. Waarschijnlijk komt dit door een langzamere bloedsomloop of een groter lichaam waar het zich over moet verdelen. Er moet dus een hogere dosis gegeven worden om dezelfde concentraties in de huid te krijgen, stelt Brill.

Ook meer antikankermedicijnen en antibiotica
De aanbeveling om de doseringen te verhogen, geldt mogelijk niet alleen voor Midazolam en Cefazoline. Een groot aantal geneesmiddelen wordt net als Midazolam via het CYP3A enzym afgebroken’, vertelt Brill. ’Denk aan bepaalde statines, antikankermedicijnen en antibiotica. Er is nog meer onderzoek nodig om dit te bevestigen, maar het vermoeden bestaat dat ook deze medicijnen anders gedoseerd moeten worden in mensen met morbide obesitas.’

Voorgeschiedenis meenemen
Brill raadt artsen aan ook te kijken naar de voorgeschiedenis. ’De ene persoon van tachtig kilo is de andere niet. Iemand die een maagverkleinende operatie heeft ondergaan, kan ook anders reageren op medicijnen.’ Brill ontdekte dat na zo’n operatie de afbraak van Midazolam in het lichaam toeneemt. ’Dit komt waarschijnlijk doordat na een maagverkleiningsoperatie de werking van het CYP3A enzym in de lever toeneemt, omdat de lever zich van eventuele vervetting herstelt.’ Deze bevinding kan gebruikt worden om te werken aan doseeradviezen bij patiënten na maagverkleinende operaties.