Mantelzorgers van mensen met dementie die in een kleinschalige woonvorm wonen, vinden hun zorgtaken minder zwaar dan mantelzorgers wiens naaste met dementie in een verpleeghuis woont. Dat terwijl ze meer taken moeten uitvoeren.

Dat blijkt uit een onderzoek dat bureau Ruigrok heeft uitgevoerd in opdracht van zorgorganisatie Dagelijks Leven, dat in heel Nederland kleinschalige woonhuizen heeft waar maximaal 22 mensen met dementie zelfstandig wonen. Van de ondervraagden wiens naaste bij Dagelijks Leven woont, vindt 82 procent de mantelzorg minder zwaar sinds de verhuizing. Bij mantelzorgers wiens naaste naar een verpleeghuis is verhuisd, is dat slechts 47 procent. Over het algemeen vindt ruim een kwart van de ondervraagden de mantelzorg voor mensen met dementie zwaar als die thuis wonen of in een verpleeghuis. Bij mantelzorgers in de kleinschalige woonvorm is dat een op de vijf.

Die uitkomst is opmerkelijk omdat mantelzorgers bij Dagelijks Leven juist meer taken uitvoeren dan mensen die thuis of in een verpleeghuis voor hun naaste zorgen. Ze helpen onder meer met financiën, afspraken, inkopen en overleggen met zorgverleners. Wel blijkt uit het onderzoek dat ze zich minder hoeven te bemoeien met zorg- en huishoudelijke taken. Daarom zijn ze minder tijd kwijt aan de mantelzorg, gemiddeld acht uur per week. Mensen die hun naaste thuis verzorgen zijn daar gemiddeld twaalf uur mee bezig, mensen van wie de naaste in een zorginstelling woont gemiddeld tien uur. “In een kleinschalige woonvorm kunnen mantelzorgers zich meer focussen op de leuke activiteiten en hebben ze meer rust om samen koffie te drinken en gezellig te kletsen. Voorheen kwam je vooral om de was te doen, te koken en dergelijke”, zegt woordvoerder Martijn Smouter van Dagelijks Leven.

Uit de individuele interviews, die naast het kwantitatieve onderzoek zijn gehouden, zijn volgens hem drie mogelijke verklaringen te trekken. Door het personeelstekort in verpleeghuizen moeten mantelzorgers vaker bijspringen. Ook ligt de focus in het verpleeghuis meer op zorg en minder op welzijn, waardoor de mantelzorger zich genoodzaakt voelt zelf voor persoonlijke aandacht en activiteiten te zorgen. Een derde verklaring is dat mantelzorgers met naasten in een verpleeghuis niet verwachten dat ze nog zo vaak bij moeten springen en in kleinschalige woonvormen wel. Daardoor voelt het zwaarder.

Uit het onderzoek blijkt ook dat 43 procent van de mantelzorgers in een zorginstelling en 35 procent van mantelzorgers bij Dagelijks Leven vinden dat het beter was geweest als hun naaste eerder was verhuisd. Dat duidt erop dat mensen met dementie te lang thuis blijven wonen. ,,Dat staat haaks op het huidige regeringsbeleid dat mensen zo lang mogelijk thuis wil laten wonen. Dit laat zien dat er dan grotere druk op de mantelzorgers komt”, zegt Smouter.

Dagelijks Leven opende onlangs haar honderdste huis. De zorgorganisatie biedt kleinschalige woonvormen waar mensen met dementie een eigen studio hebben, maar bij elkaar onder één dak wonen, terwijl er 24/7 zorg aanwezig is. Bewoners delen er hun eigen dag in en kunnen samen activiteiten doen. Het is volgens Smouter de enige landelijke particuliere aanbieder van dementiezorg in Nederland die zo betaalbaar is dat ook mensen met alleen AOW er kunnen wonen. De ondervraagde mantelzorgers waarderen vooral het thuisgevoel, het sociale karakter en het behoud van zelfstandigheid.

Op zaterdag 18 december 2021 lopen we samen de Rotterdam Memory Walk om geld op te halen voor dementieonderzoek in het Erasmus MC. In Nederland leven ruim 280.000 mensen met dementie. De komende jaren zal dit aantal verdubbelen. Dementie is nog steeds een dodelijke ziekte, onderzoek naar de oorzaken en een betere behandeling van dementie zijn daarom van levensbelang.

Start op een locatie en tijdstip van jouw keuze. Met behulp van de eRoutes app krijg je op basis van je GPS-locatie diverse routes voorgesteld of kies een eigen route die je kan wandelen. Onderweg kom je langs virtuele stempelposten en belonen we jouw inspanning uiteraard met een vette medaille. 

Zaterdag 18 december op een rij:
* Trek je wandelschoenen aan en pak je snacks/drinken voor onderweg
* Vertrek op zaterdag 18 december 2021 op een eigen gekozen tijdstip
* Open de eRoutes app en kies voor Memory Walk
* Bepaal je eigen afstand
* Kies één van de voorgestelde routes of kies voor ‘start zonder route’ om een eigen route te wandelen
* De aanwijzingen starten direct. Je kan beginnen aan jouw Memory Walk
* Kom langs virtuele aanmoedigingen
* Geniet van de mooie omgeving en buitenlucht
* Maak na jouw tocht een foto met je welverdiende medaille en deel deze op social met #SamentegenDementie

Met elkaar, maar op afstand, komen we in beweging. De Rotterdam Memory Walk is coronaproof. Je start namelijk vanuit je eigen huis of een andere zelf uitgekozen locatie op een tijdstip naar keuze.

Deze wandeling mag je niet missen. Help jij mee belangrijk dementieonderzoek mogelijk te maken? Dan maken we samen van deze dag een mooie herinnering.

Stap voor Stap Samen tegen Dementie!

Alzheimer Nederland vindt de informatievoorziening van grote verzekeraars over vergoedingen voor dementiezorg onduidelijk. ‘’Zo ontbreekt bij maar liefst 6 van de 10 verzekeraars in de polisvoorwaarden en het vergoedingenoverzicht op de site zelfs informatie over casemanagement dementie of is die weggestopt in aanvullende voorwaarden’’, zegt Julie Meerveld, manager Belangenbehartiging Alzheimer Nederland. ‘’Dat terwijl casemanagement in de top drie staat van meest gewaardeerde zorg van de mantelzorgers.’’

,,Casemanagement heeft niet bij alle verzekeraars prioriteit, terwijl het een noodzakelijke randvoorwaarde is om thuis te blijven wonen. Het maakt ook onderdeel uit van het Pact Ouderenzorg, dat door 35 partijen is ondertekend, waaronder minister de Jonge en Alzheimer Nederland’’, aldus Meerveld. “Uit onze dementiemonitor mantelzorg blijkt dat bij slechts 3% van de mantelzorgers door de verzekeraar is bemiddeld bij casemanagement dementie, dus daar is een wereld te winnen”.

Alzheimer Nederland heeft inmiddels een brief gestuurd naar de tien grootste verzekeraars, waarin zij worden gevraagd om een gesprek om een en ander op te lossen. Behalve casemanagement dementie gaat het daarbij onder meer om de informatie van verzekeraars over  mantelzorgondersteuning en hulpmiddelen.

Tips en keuzewijzer
Eerder dit jaar ondertekenden verzekeraars het hoofdlijnen akkoord om ‘étalage informatie’ te bieden over wijkverpleging, direct zichtbaar en transparant, maar daar voldoen de meesten nog lang niet aan. Om mensen die naar dementiezorg zoeken op weg te helpen, heeft Alzheimer Nederland een keuzewijzer en tips opgesteld. De zorg rond dementie en de grootste zorgverzekeraars is op een rij gezet  op www.alzheimer-nederland.nl/zorgverzekering.

In een infographic wordt uitgelegd welke zorg onder welke verzekering valt. Daarbij gaat het onder meer om diagnostiek, casemanagement dementie, huisartsenzorg en mantelzorgondersteuning en respijtzorg. Maar ook om zaken als hulpmiddelen, therapie en tijdelijke opname.

Verder wordt besproken wat de basiszorg inhoudt, volgt uitleg over het wettelijk verplicht eigen risico en worden de aanvullende verzekeringen van de tien grootste ziektekostenverzekeraars vergeleken op een aantal thema’s, zoals mantelzorg, diagnostiek en hulpmiddelen. De vergelijking betreft de tien grootste Nederlandse zorgverzekeraars.

Tot slot komt ook de zorg aan de orde die niet onder de zorgverzekering valt, maar onder de Wmo of WLZ en worden ook de extra diensten en services van verzekeraars besproken.

Zorgverzekeraars onderzocht op vergoedingen dementiezorg
Alzheimer Nederland onderzocht en vergeleek de websites van: Zilveren Kruis, CZ, VGZ, Menzis, De Amersfoortse, DSW, Zorg en Zekerheid (OWM), ONVZ, Salland (als onderdeel van ENO) en De Friesland. Uit dit onderzoek kwamen CZ en VGZ het meest positief naar voren.