Dementie oorzaak een op de tien sterfgevallen

Met meer dan 15 duizend sterfgevallen was dementie in 2016 opnieuw de belangrijkste oorzaak van de sterfte onder Nederlanders. Vooral meer mannen overleden aan dementie, vergeleken met een jaar eerder. Ook stierven meer mensen ten gevolge van een val. Dat blijkt uit voorlopige cijfers over doodsoorzaken van het CBS

Het aantal sterfgevallen in Nederland is in 2016 met 1,3 procent toegenomen naar 149 duizend;
72 180 mannen en 76 817 vrouwen. De tien genoemde doodsoorzaken zijn de meest voorkomende en hebben betrekking op 47 procent van de sterfgevallen.

Met bijna 15,4 duizend sterfgevallen, 7 procent meer dan in 2015, staat dementie opnieuw bovenaan de lijst. Bij vrouwen is dementie met meer dan 10 duizendsterfgevallen (+ 5 procent) de belangrijkste doodsoorzaak. De sterfte aan dementie nam vooral onder mannen toe; deze was vorig jaar 11 procent hoger dan een jaar eerder. Bij mannen is dementie met ruim 5 duizend sterfgevallen na longkanker de meest voorkomende doodsoorzaak.

Het verschil tussen mannen en vrouwen als het gaat om dementie als doodsoorzaak hangt grotendeels samen met een verschil in leeftijdsopbouw. Naarmate de leeftijd toeneemt, komt dementie vaker voor als doodsoorzaak. In de oudste leeftijdsgroep zitten meer vrouwen dan mannen.

Iets meer mensen overleden aan longkanker

In 2016 stierven bijna 10,7 duizend Nederlanders als gevolg van longkanker, een toename van iets meer dan 2 procent. Bij mannen is longkanker met bijna 6,3 duizend sterfgevallen nog altijd de belangrijkste doodsoorzaak, gevolgd door dementie en de beroerte. Het verschil tussen dementie en longkanker wordt echter wel steeds kleiner. Longkanker is als doodsoorzaak bij vrouwen met bijna 4,4 duizend gevallen inmiddels van groter omvang dan borstkanker, met ruim 3,1 duizend sterfgevallen.

Beroerte op één na belangrijkste doodsoorzaak bij vrouwen

Bijna 9,5 duizend Nederlanders stierven vorig jaar als gevolg van een beroerte. Net als in 2015 is de beroerte de op twee na belangrijkste oorzaak van overlijden. Met ruim 5,5 duizend gevallen stierven vrouwen vaker aan een beroerte dan mannen (bijna 4 duizend gevallen). De beroerte is na dementie de belangrijkste doodsoorzaak bij vrouwen. Het aantal Nederlanders dat overleed aan deze aandoening is vorig jaar iets gedaald (-1 procent). De daling was onder mannen en vrouwen naar verhouding ongeveer even groot.

Minder vrouwen overleden aan longontsteking

Het aantal vrouwen dat overleed als gevolg van een longontsteking is in 2016 vergeleken met een jaar eerder met ruim 11 procent afgenomen. Verder overleden er vorig jaar minder Nederlanders (-6 procent) aan een chronisch obstructieve longaandoeningen (COPD). Een jaar eerder was er nog sprake van een stijging van 20 procent. Het aantal mensen dat overleed als gevolg van een hartinfarct nam in 2016 met 6 procent af.

Sterke stijging van sterfte door vallen

De sterfte aan niet-natuurlijke doodsoorzaken steeg in 2016 vergeleken met een jaar eerder met 6,4 procent naar ruim 7,7 duizend sterfgevallen. Deze stijging hangt vooral samen met een toename van het aantal Nederlanders dat overleed na een val. In totaal waren dat er 3,3 duizend, een stijging van 16 procent. Verondersteld dat het bij onbekende letseloorzaken ook grotendeels gaat om vallen, komt het aantal sterfgevallen zelfs uit op ongeveer 3,8 duizend. Door een verschil in leeftijdsopbouw is de sterfte als gevolg van vallen onder vrouwen ongeveer anderhalf keer zo hoog als onder mannen.

‘Dementiezorg voor elkaar’ komt op stoom!

Het programma ‘Dementiezorg voor elkaar’ is definitief gestart. Op 21 juni hebben de leden van het consortium (Movisie, NIVEL, Pharos, Trimbos-instituut en Vilans) de samenwerkingsovereenkomst getekend. Op 5 juli komt de programmacommissie – bestaande uit vertegenwoordigers uit het werkveld – voor het eerst bij elkaar onder leiding van de nieuwe voorzitter.

Doel van het programma ‘Dementiezorg voor elkaar’ is de kwaliteit van leven van thuiswonende mensen met dementie te verbeteren door zorg en ondersteuning nog meer af te stemmen op hun persoonlijke leefwereld, over de grenzen van wonen, zorg en welzijn heen. Het programma ondersteunt samenwerkingsverbanden van professionals die hieraan willen werken, zoals ketenregisseurs, netwerkcoördinatoren, casemanagers, wijkverpleegkundigen, mantelzorgondersteuners, huisartsen en andere professionals in de eerste lijn.

Luisteren naar het werkveld
De programmacommissie, die op 5 juli voor het eerste bij elkaar komt, bestaat uit experts op allerlei terreinen, zoals (oud-)lectoren, huisartsen, adviseurs, een wethouder, een casemanager, vertegenwoordigers van Alzheimer Nederland en de directeur van V&VN. De commissie geeft inhoudelijke adviezen. VWS en Deltaplan Dementie zijn toehoorder. Marith Volp, huisarts en ex-Tweede Kamerlid voor de PvdA, is voorzitter. De voorzitter en de leden hebben op persoonlijke titel zitting in de commissie: https://www.dementiezorgvoorelkaar.nl/praktijkverbeterprogramma/programmacommissie/

Het Consortium
De leden van het consortium voeren het programma uit. Zij krijgen subsidie van VWS en leggen daarvoor los van elkaar verantwoording af aan VWS. Vilans zorgt voor de coördinatie. Het consortium bestaat uit: Movisie, Nivel, Pharos, Trimbos-instituut en Vilans

Op 21 juni hebben de leden van het consortium de samenwerkingsovereenkomst getekend.
-Saskia Keuzenkamp, directeur Kennis en Innovatie bij Movisie
-Cordula Wagner, directeur bij Nivel
-Monica van Berkum, directeur bij Pharos
-Rutger Engels, voorzitter Raad van Bestuur bij het Trimbos-instituut (niet aanwezig)
-Cecil Scholten, directeur kennisnetwerken bij Vilans

Ook programmaleider Robbert Huijsman van Vilans was aanwezig bij de ondertekening op 21 juni. ‘Het is een feest om aan de slag te gaan met al deze gepassioneerde kennisprofessionals. Samen staan we klaar om de dementiezorg in Nederland naar een hoger plan te helpen tillen’, aldus Robbert.

De eerste aanmeldingen
Intussen begint het programma ‘Dementiezorg voor elkaar’ haar eerste vruchten af te werpen. De eerste organisaties hebben al gereageerd op ons aanbod en willen graag ondersteund worden om de gezamenlijke aanpak en zorg voor mensen met dementie te verbeteren. Zij willen weten hoe zij samenwerkingsverbanden kunnen opzetten van bijvoorbeeld huisartsenpraktijken, wijkteams, welzijnsorganisaties, aanbieders van dagbesteding en respijtzorg en zorgaanbieders uit ouderenzorg en geestelijke gezondheidszorg. Het programma biedt deze ondersteuning gratis aan. We verwachten dan ook dat de vraag de komende maanden alleen maar toe zal nemen.

Ontvang ook gratis ondersteuning via www.dementiezorgvoorelkaar.nl/ondersteuning

Van Rijn: muziek laat mensen met dementie opbloeien

Muziek geeft een gevoel van veiligheid, geborgenheid en van thuiskomen. Het brengt welbevinden en kan daarmee de kwaliteit van leven van mensen met dementie verbeteren. Met die woorden sloot staatssecretaris Martin van Rijn (VWS) zijn lezing af tijdens het symposium “Muziek & Dementie” op het Cityproms-festival in Leeuwarden. CityProms Leeuwarden is hét grootste, vrij toegankelijke klassieke muziek festival van Noord-Nederland.

Mensen leven gemiddeld acht jaar met dementie: zes jaar thuis en twee jaar in een zorginstelling. De dementie is dan vergevorderd. Onderdeel van de persoonsgerichte zorg en ondersteuning aan mensen met dementie kan muziek zijn. Van Rijn: “Door muziek te gebruiken kunnen naasten en verzorgers in contact komen met mensen met dementie. Muziek is nu eenmaal een uitstekende manier om je beter te laten voelen en momenten te herinneren”.

Dementie in Nederland

In Nederland leven naar schatting 260.000 mensen met dementie. Dat aantal stijgt in 2050 tot 400.000, omdat Nederland meer ouderen krijgt die bovendien steeds ouder worden. Met het stijgen van de leeftijd neemt de kans op dementie toe.

Miljoen mensen bijspijkeren over dementie

Van Rijn kondigde al eerder aan dat de komende jaren een miljoen Nederlanders worden bijgespijkerd over dementie. De bewindspersoon wil daarmee het besef en het begrip van de samenleving voor dementie vergroten. Iedereen kan daarnaast door middel van een korte online training dementievriendelijk worden. Intussen hebben 25000 mensen de training met succes gevolgd.

Logo

Deltaplan Dementie

Ook investeert het kabinet van 2016 tot en met 2020 in totaal 54 miljoen euro in de drie pijlers van het Deltaplan Dementie. 32 miljoen euro voor wetenschappelijk onderzoek naar de dodelijke hersenaandoening , 6 miljoen euro voor verbetering van dementiezorg en 16 miljoen euro voor de dementievriendelijke samenleving.