Een internationaal onderzoeksconsortium, waaronder het UMC Utrecht, heeft een Europese subsidie ontvangen van € 29 miljoen voor onderzoek naar ernstige longaandoeningen veroorzaakt door het respiratoir syncytieel virus (RSV). Deze infectie komt vooral voor bij baby’s en ouderen en recentelijk nog lagen overal in Nederland de kinder-IC’s vol door de jaarlijkse RSV epidemie.

Onder leiding van de Universiteit van Edinburgh streeft het RSV Consortium in Europe (RESCEU) ernaar beter inzicht in en behandeling van RSV. Internationale teams gaan de totale omvang van het probleem in Europa vaststellen, iets wat op dit moment nog onbekend is. Onderzoekers van 18 universiteiten, gezondheidsinstituten (waaronder het UMC Utrecht, UMC Groningen en het RIVM) en farmaceutische bedrijven zullen in samenwerking statistieken verzamelen van het jaarlijkse aantal RSV-gevallen in Europa. Tenslotte bestuderen de onderzoekers de economische gevolgen en de druk die deze aandoening legt op de gezondheidszorg.

Hiermee zal de groep ‘best-practice’-richtlijnen opstellen om de wijze waarop de met RSV gepaard gaande ziekte in Europa in beeld wordt gebracht te verbeteren en advies te geven over toekomstige vaccinatieprogramma’s. Dit consortium wil ervoor zorgen dat beslissingen over preventie van en behandelbeleid voor RSV gebaseerd worden op duidelijk bewijs en zonder onnodige vertraging genomen kunnen worden. De groep wil daarnaast een kader opstellen voor studies in heel Europa naar nieuwe medicijnen en vaccins om de ziekte beter te kunnen behandelen en zelfs voorkomen.

Bijdrage UMC Utrecht

Van het totale budget van € 29 miljoen gaat € 2,5 miljoen naar het UMC Utrecht. Hiermee zullen onder leiding van kinderinfectioloog prof. dr. Louis Bont een drietal internationale epidemiologische studies worden uitgevoerd naar de ziektelast door RSV in diverse populaties. Het betreft hier studies bij baby’s (hiervoor zullen 10,000 baby’s met RSV-infectie worden gevolgd), ouderen (1000 patiënten) en patiënten met longemfyseem (500 patiënten). Tenslotte zal het UMC Utrecht een bijdrage leveren aan de ontwikkeling van biomarkers, waarmee het beloop van de infectie beter kan worden gevolgd.

Louis Bont: “Nu is het moment om een tandje bij te zetten in onze strijd tegen RSV-infectie. Met meer dan 60 kandidaat-vaccins in klinische ontwikkeling is de kans groot dat binnen de komende vijf tot zeven jaar een RSV-vaccin beschikbaar zal komen. Bovendien wordt ook een reeks behandelingen voor RSV ontwikkeld. Door onze bevindingen leren we hoe deze interventies het beste kunnen worden geïntroduceerd, niet alleen in Europa maar ook in de rest van de wereld.”

Ademhalingsmoeilijkheden en ‘piepende’ longen

RSV-infectie veroorzaakt ademhalingsmoeilijkheden en piepende ademhaling en kan resulteren in ernstige ademhalingsaandoeningen, zoals bronchiolitis en longontsteking. Ziekten veroorzaakt door RSV komen per jaar naar schatting voor bij ruim 30 miljoen jonge kinderen, ouderen en andere kwetsbare groepen over de hele wereld. Er zijn geen specifieke behandelingen voor RSV en er bestaat geen vaccin voor. De huidige behandelingen zijn gericht op het verlichten van de symptomen van de infectie.

De lucht die we inademen in Nederland, is op de meeste plekken ongezond. En dat kan iedereen vanaf vandaag direct zelf checken met zijn mobiele telefoon op longfonds.nl/gezondelucht. De meeste mensen zijn zich niet bewust van de gevaren, zo blijkt uit recent onderzoek. Terwijl ze van de lucht doodziek kunnen worden. ‘Zeven van de tien Nederlanders weten niet dat de lucht die ze inademen ongezond is’, aldus Longfonds directeur Michael Rutgers. ‘Terwijl de gezondheidseffecten enorm zijn. Elk jaar overlijden in ons land meer dan 5000 mensen door de ongezonde lucht die in hun longen terecht komt. Dat is voor ons onacceptabel.’ Met de nieuwe mobiele checks wil het Longfonds zorgen dat er snel een Nationaal Luchtplan komt.

Luchtvervuiling is voor iedereen ongezond: het veroorzaakt en verergert longziekten als astma en COPD. Bij kinderen schaadt het de ontwikkeling van hun longen en hersenen, waar ze hun leven lang last van houden. Luchtvervuiling veroorzaakt ook longkanker, hart- en vaatziekten, dementie en vroeggeboorten. De cijfers liegen er niet om. Elke dag overlijden 3 mensen aan longkanker door luchtvervuiling. En elke dag zorgt luchtvervuiling voor meer dan 40 spoedopnames in het ziekenhuis.

Gezondheidsnorm overschreden
De lucht in Nederland is vrijwel overal ongezond. Amsterdam en Rotterdam behoren tot de meest vieze plekken. Maar ook in gemeenten als Nijmegen, Veenendaal en Den Bosch is de lucht niet gezond. In het noorden van Nederland en in Zeeland is de lucht een stuk schoner. Echter ook hier wordt de advieswaarde van fijnstof van de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) op grote schaal overschreden. Luchtvervuiling wordt veroorzaakt door onder andere verkeer, industrie, intensieve veeteelt en houtrook. Vooral in de spits als er veel verkeer is, is de luchtkwaliteit slecht.
‘We laten onze kinderen nu buiten spelen en sporten op plekken waar de lucht ongezond is, bijvoorbeeld naast een drukke autoweg. Gemeenten zouden daar rekening mee moeten houden in hun beleid en bijvoorbeeld geen scholen en sportvelden langs een snelweg aanleggen’, aldus Rutgers.

Check maakt het onzichtbare zichtbaar
Mensen zijn zich niet bewust van de gevaren, zo blijkt uit recent onderzoek van GfK in opdracht van het Longfonds. Luchtvervuiling is vaak niet zichtbaar. Met een nieuwe campagne die vandaag start wil het Longfonds mensen bewust maken van de vieze lucht die zij inademen. ‘We willen het onzichtbare zichtbaar maken’, aldus Rutgers. Mensen die willen weten hoe gezond de lucht is die zij op dit moment inademen, kunnen vanaf vandaag de check doen op longfonds.nl/gezondelucht. Rutgers: ‘Door een selfie te maken met je mobiel wordt de actuele luchtvervuiling direct zichtbaar. Ook alle gemeenten zijn van harte uitgenodigd om de check te doen.’

Nationaal Luchtplan
Het Longfonds strijdt voor gezonde lucht en gezonde longen. ‘We willen dat niemand in Nederland ziek wordt of overlijdt door de lucht die hij inademt’, aldus Michael Rutgers. ‘Daarom pleiten we in Den Haag voor een Nationaal Luchtplan, waarin gezondheid centraal staat en de meest vervuilde plekken worden aangepakt.’ In november werd door de Tweede Kamer al een motie aangenomen, nu moet het plan nog gemaakt worden. ‘We hebben geen tijd te verliezen. Iedere adem teug is een onzichtbaar gevaar’, aldus Rutgers. ‘Dat plan moet er daarom zo snel mogelijk komen.’ Het Longfonds roept iedereen in Nederland op om de check te doen. Rutgers: ‘Hoe meer mensen de check doen, hoe sterker we samen staan in Den Haag. De lucht in Nederland moet gezonder.’