Nederlanders hebben geen idee hoe ze hun suikerinname moeten verlagen

By Annelies Derksen in Voeding

Maar liefst 84% van de Nederlanders weet niet precies wat ze moeten doen om te minderen met suiker. Suiker zit in veel producten verstopt en we worden continu verleid tot ongezonde keuzes met veel suiker.

Driekwart van de Nederlanders heeft weleens bewust iets ondernomen om minder suiker binnen te krijgen. Ze deden dit om zich gezonder te voelen (41%) en/of af te vallen (45%). Slechts 16% van de Nederlanders geeft aan te weten wat ze kunnen doen om hun suikerinname te verlagen. Dit blijkt uit onderzoek van het Diabetes Fonds.

Fabrikant aan zet volgens Nederlanders
Volgens 85% van de Nederlanders zou een flinke suikerreductie in producten pas echt helpen om minder suiker binnen te krijgen. Zij vinden dat een rol van fabrikanten. Dit is een duidelijk signaal volgens het Diabetes Fonds. De meeste bewerkte voedingsmiddelen (met name dranken) bevatten veel suiker, ook in producten waarvan niemand het verwacht. Productverbetering is noodzakelijk. Hanneke Dessing, directeur van het Diabetes Fonds: ‘De afspraken zoals die nu zijn gemaakt tussen de overheid en industrie zijn zo beperkt dat dit onvoldoende stimuleert tot de ontwikkeling van producten met minder suiker. Fabrikanten moeten meer verantwoordelijkheid nemen.’

Forse onderschatting van Nederlanders over dagelijkse suikerinname
Het is belangrijk dat fabrikanten hun verantwoordelijkheid oppakken, want Nederlanders krijgen onbewust veel meer suikers binnen dan ze denken. Nederlanders schatten hun eigen dagelijkse suikerinname veel lager in dan die daadwerkelijk is. Gemiddeld krijgen Nederlanders ongeveer 30 suikerklontjes, oftewel 122 gram aan suikers per dag binnen. Zelf denkt men gemiddeld slechts een derde hiervan te consumeren, namelijk 10 klontjes (40 gram) per dag.

Suikerbewuste eye-openers
Ekoplaza neemt het initiatief om mensen bewust te maken van de hoge suikerinname  en te helpen om te minderen. Vanaf 29 maart start zij in samenwerking met het Diabetes Fonds de Lekker met minder suiker weken. Vijf weken lang krijgen mensen via een speciale nieuwsbrief handige tips, interessante weetjes en lekkere recepten met minder suiker. Iedereen kan zich gratis aanmelden via de website www.lekkermetmindersuiker.nl.

Voedingsvezels maken muis minder vergeetachtig

By Annelies Derksen in Algemeen, Voeding

De voedingsstof butyraat vermindert de negatieve gezondheidseffecten van obesitas bij muizen. Darmbacteriën halen deze stof normaal gesproken uit voedingsvezels, maar bij overgewicht neemt het aantal van deze bacteriën af. Obese muizen die extra butyraat kregen, verloren overgewicht en verbeterden hun verslechterde geheugen als gevolg van een vetrijk dieet. Ook de bloeddruk verlaagde en leververvetting en ontstekingen namen af. Dit schrijven obesitasonderzoekers Ilse Arnoldussen en Amanda Kiliaan van het Radboudumc in het International Journal of Obesity.

Voedingsvezels als cellulose, inuline, psyllium en pectine zitten met name in gezonde voeding: fruit, bruin brood en groenten. Mensen en andere zoogdieren kunnen deze vezels zelf niet verteren, maar darmbacteriën kunnen dat wel. Zij zetten de onverteerbare vezels om in voedingssuikers, waaronder de stof butyraat, dat een rol speelt in de vetstofwisseling. Bij mensen met obesitas neemt de hoeveelheid van deze darmbacteriën af, waardoor de butyraatproductie daalt. Door de daling neemt daarom ook de vetverbranding af, waardoor een vicieuze cirkel ontstaat: het lichaam slaat meer vet op met verder overgewicht tot resultaat.

Fast food

Ilse Arnoldussen en Amanda Kiliaan van de afdeling Anatomie van het Radboudumc onderzochten samen met TNO Leiden of een extra inname van butyraat de gevolgen van de verminderde butyraatproductie bij obese muizen kan compenseren. Ze onderzochten dit bij muizen met een hoge gevoeligheid voor obesitasgerelateerde complicaties bij een vetrijk dieet. De muizen gingen voor het onderzoek vijftien weken op een vetrijk dieet. Een deel van de muizen kreeg daarna butyraat door hun fast food gemengd.

Gezondheid herstelt

Het bleek dat bij de inname van butyraat de variëteit aan darmbacteriën weer herstelde. Butyraat verzachtte ook de gevolgen van een vetrijk dieet bij muizen van middelbare en hoge leeftijd. Middelbare muizen hadden na twee maanden van dit dieet zestien procent minder gewicht dan de muizen die geen butyraat kregen. De hoeveelheid cholesterol in het bloed en de bloeddruk bij de obese muizen nam af. Ook de doorbloeding van de hersenen verbeterde. Bij muizen op middelbare leeftijd verbeterde daarmee ook het geheugen. Bij oudere muizen was dit minder uitgesproken, waarschijnlijk omdat zich dan al een aantal onomkeerbare verouderingsprocessen hebben voorgedaan waar het butyraat geen effect meer op heeft.

Afvallen

De vraag is of de gunstige resultaten bij de muis zich ook laten vertalen naar de mens. Want als dat zo is, zou butyraat de schadelijke effecten van overgewicht kunnen verminderen. Op langere termijn zou het bescherming kunnen bieden tegen de ontwikkeling van dementie, waarvan bekend is dat het een gevolg kan zijn van chronisch overgewicht. Ilse Arnoldussen: “Maar bij mensen moet er meer gebeuren dan alleen een butyraatsupplement. Om de gevolgen van overgewicht te herstellen, blijft ook afvallen en een levensstijlverandering nodig.”

Voedingsadvies voor gezonde stamcellen

By Annelies Derksen in Voeding

Volwassen stamcellen kunnen uitgroeien tot verschillende organen. Daarvoor hebben ze wel helpercellen nodig. De onderzoeksgroep-Burgering van het UMC Utrecht laat nu zien hoe helper- en stamcellen uit de dunne darm samen aan stofwisseling doen. De samenstelling van onze voeding heeft daar duidelijk invloed op. Mogelijk kan het mechanisme ook verklaren hoe voeding een rol speelt bij het ontstaan van darmkanker, aldus de auteurs van het artikel dat 8 maart in Nature is verschenen.

Stamcellen kunnen uitgroeien tot gespecialiseerde cellen. Zo vernieuwt een gezonde darm zijn binnenbekleding continu doordat stamcellen uitgroeien tot verschillende soorten darmcellen. Gezonde stamcellen worden daarbij omgeven door helpercellen. De onderzoeksgroep van prof. dr. Burgering (Molecular Cancer Research) heeft nu ontdekt hoe het stofwisselingsproces tussen stamcel en helpercel werkt: samen zorgen ze ervoor dat de stamcel optimaal functioneert.

Energie

Het was al bekend dat helpercellen signaalmoleculen uitscheiden om de stamcel te helpen. Daarnaast maken de helpercellen ook lactaat (melkzuur), waarmee ze de stamcellen voeden, zo ontdekte Burgerings postdoc Maria Rodriguez Colman. De stamcellen zetten lactaat om in energie. Die gebruiken ze onder meer voor de bouw van nieuwe darmcellen.

Maar er gebeurt nog iets in de stamcel. Door het stofwisselingsproces met de helpercel worden in de stamcel vrije zuurstofradicalen aangemaakt. Die zijn erg nuttig, omdat ze kinase p38 activeren, dat vervolgens de productie van nieuwe dunnedarmcellen stimuleert. De stofwisseling tussen helpercel en stamcel heeft dus meerdere voordelen.

Westerse voeding

Recente studies laten zien dat de samenstelling van onze voeding invloed heeft op het aantal stamcellen en hun functioneren. Bij gebalanceerde, gezonde voeding zijn onze stamcellen beter in staat om uit te groeien tot gezonde cellen dan bij een vetrijk dieet. In de praktijk bevat de gemiddelde Westerse voeding echter te veel vetten en calorieën. Een beperking daarvan zou het functioneren van stamcellen en de aanmaak van gezonde cellen kunnen verbeteren. “Onze bevindingen verklaren mogelijk ook hoe voeding een rol kan spelen bij het ontstaan van darmkanker”, aldus Burgering. “Darmkanker is namelijk een ziekte waarbij de stamcellen zijn aangedaan. Mogelijk is de stofwisseling tussen kankerstamcellen en kankerhelpercellen met medicatie te beïnvloeden, zodat ze gevoeliger worden voor behandelingen tegen kanker. Op die manier kunnen we patiënten met kanker op termijn wellicht nog gerichter en beter behandelen.”

Artikel
Maria J. Rodriguez Colman, Matthias Schewe, Maaike Meerlo, Edwin Stigter, Johan Gerrits, Mia Pras-Raves, Andrea Sacchetti, Marten Hornsveld, Koen C. Oost, Hugo J. Snippert, Nanda Verhoeven-Duif, Riccardo Fodde & Boudewijn M.T. Burgering. Interplay between metabolic identities in the intestinal crypt supports stem cell function. Nature, 8 maart 2017.