Oplossing obesitas mogelijk binnen handbereik

By Annelies Derksen in Voeding, Wetenschap

Máxima Medisch Centrum (MMC) start in samenwerking met Maastricht UMC+ een onderzoek dat mogelijk richting geeft aan een oplossing van de obesitasproblematiek. Recent onderzoek laat zien dat de samenstelling van darmflora invloed heeft op de ontwikkeling van obesitas. De darmflora wordt in sterke mate beïnvloed door iemands dieet. Het is echter onbekend hoe het dieet zo’n grote impact kan hebben op de darmbacteriën. Met het onderzoek hoopt MMC antwoord te geven op die vraag.

Co-promotor en chirurg François van Dielen: “In deze grootschalige studie worden patiënten met en zonder overgewicht onderzocht. Er wordt gemeten of een lagere voedselinname leidt tot veranderingen in de functie van bepaalde darmcellen die geassocieerd worden met veranderingen in de darmflora. Met het onderzoek proberen we die hypothese te bevestigen. De resultaten kunnen uiteindelijk bijdragen aan een nieuwe behandeling tegen overgewicht.”

Nieuwe behandeling
Obesitas en hieraan gerelateerde diabetes type 2 zijn grote, groeiende problemen in onze maatschappij. Het gaat om een grote groep patiënten die jaarlijks 850 miljoen euro aan zorg verbruikt. Initiatiefnemer van het onderzoek is Obesitas Centrum Máxima van MMC. Dit centrum is gespecialiseerd in de behandeling van mensen met extreem overgewicht. Arts-onderzoeker Martine Uittenbogaart: “Informatie over de werking van deze darmcellen en de mogelijke invloed die zij hebben op de samenstelling van de darmflora kan er mogelijk toe leiden dat we een nieuwe behandeling ontdekken tegen obesitas en obesitasgerelateerde ziektes. Bijvoorbeeld een medicijn waarmee de functie van deze darmcellen en darmflora wordt gestimuleerd, wat zou kunnen leiden tot gewichtsverlies.”

Voedingsdagboek
Tijdens dit onderzoek worden, vanzelfsprekend na uitdrukkelijke toestemming van de patiënt, tijdens een operatie verschillende stukjes weefsel afgenomen. Dit weefsel wordt afgenomen bij een groep patiënten met extreem overgewicht terwijl zij een maagverkleining ondergaan. De controlegroep bestaat uit mensen met een gezond gewicht die een galblaasoperatie moeten ondergaan. Naast het afnemen van stukjes weefsel wordt patiënten ook gevraagd om een voedingsdagboek bij te houden, een glucosetolerantietest te ondergaan en een monster van hun ontlasting in te leveren.

Eerste resultaten
De eerste onderzoeksresultaten worden verwacht in juni 2017. Met dit promotieonderzoek won Martine Uittenbogaart onlangs het Kootstra Talent Fellowship; een prestigieuze onderzoeksbeurs van de Universiteit van Maastricht voor talentvolle promovendi.

Vitamine K2 verbetert flexibiliteit bloedvaten

By Annelies Derksen in Wetenschap

Op 19 februari is een belangrijke studie verschenen in de online-versie van het wetenschappelijke tijdschrift Thrombosis and Haemostasis. Dit onderzoek is de eerste in zijn soort, waarin het lange-termijn effect werd bekeken van vitamine K2 (menaquinone-7) op de gezondheid van de bloedvaten.

Deze Nederlandse studie is uitgevoerd aan de Universiteit van Maastricht en bevestigt een verband dat eerder al uit twee grote Nederlandse bevolkingsstudies (waarbij ruim 20.000 mensen betrokken waren) naar voren kwam, namelijk een lager risico op kalkafzetting in de aderen bij een hogere consumptie van vitamine K2 uit de voeding.

De nieuw gepubliceerde studie werd uitgevoerd onder 244 gezonde, postmenopauzale vrouwen tussen de 55 en 65 jaar. Dit onderzoek laat zien dat aanvulling van de voeding met vitamine K2 resulteert in vermindering van de vaatstijfheid.

Vaatstijfheid neemt toe met het ouder worden en is een onafhankelijke risicofactor voor hart- en vaatziekten. Vaatstijfheid door kalkafzetting in de vaatwand veroorzaakt namelijk ongunstige structurele en functionele veranderingen van de vaatwand.

Bijzonder aan deze studie is dat er gebruik is gemaakt van een vitamine K-dosis die binnen het voedingsbereik valt. De ene helft van de studiegroep kreeg drie jaar lang 180 microgram (mcg) natuurlijke vitamine K2 per dag, in de vorm van menaquinon-7 (MK-7), en de andere helft kreeg een placebo.

In de nieuwe Maastrichtse studie werd de vaatstijfheid gemeten met twee verschillende methodes: echotracking (ultrasound techniek) en pulse wave velocity (PWV).

Na drie jaar was de vaatstijfheid in de vitamine K2-groep niet alleen verminderd, maar was de flexibiliteit van de vaatwand zelfs verbeterd. Het effect was het grootst bij vrouwen die aan het begin van de studie een hogere mate van vaatstijfheid hadden. In de placebogroep nam de vaatstijfheid iets toe.

De resultaten bevestigen dat MenaQ7 vitamine K2 niet alleen de leeftijdsgebonden vaatstijfheid remde, maar ook een opmerkelijke verbetering liet zien van de vasculaire elasticiteit.

Vitamine K2 zorgt er voor dat calcium in de botten blijft en niet in de vaatwand gaat zitten. Kalkafzetting in de bloedvaten heeft een negatieve invloed op iemands levensverwachting. Dit kan tien jaar toevoegen aan iemands biologische leeftijd, afhankelijk van de mate van verkalking.

Verder had aanvulling met vitamine K2 een gunstig effect op de bloedspiegels van een eiwit dat een zeer belangrijke rol speelt in het tegengaan van aderverkalking.

Dit eiwit, het matrix-Gla-proteïne (MGP), heeft deze remmende werking op kalkafzetting alleen als het in de actieve vorm gebracht is door vitamine K. Bij een onvoldoende inname van vitamine K2 uit de voeding is de bloedspiegel van inactief MGP hoger dan bij een goede voorziening met vitamine K2. Inactief MGP staat in verband met sterfte door hart- en vaatziekten en wordt als marker gebruikt voor het risico op hart- en vaatziekten. Na drie jaar lange suppletie met vitamine K2 waren de bloedspiegels van inactief MGP met 50% gedaald ten opzichte van placebo. Ook dit duidt op een vermindering van het risico op hart- en vaatziekten.

De onderzoekers verwachten dat voedingssuppletie met vitamine K2 ook bij mannen dezelfde resultaten zullen opleveren als bij de vrouwen in deze studie.