Door de inzet van een nieuw ontwikkelde muggenval met menselijke lichaamsgeur is op het Keniaanse eiland Rusinga in 1,5 jaar tijd de populatie van de belangrijkste malariamug met 70% afgenomen. Na introductie van de geurval op het eiland nam het aantal mensen met een malaria-infectie af met 30%. Het onderzoek werd vandaag gepubliceerd in The Lancet, een vooraanstaand wetenschappelijk tijdschrift. Prof. Willem Takken leidde het drie jaar durende onderzoek met wetenschappers van Wageningen University en onderzoekers van het Keniaanse ICIPE en het Swiss Tropical and Public Health Institute (Swiss TPH).

Zika en knokkelkoorts
De geurval biedt mogelijk ook een oplossing tegen knokkelkoorts en zika. De Aedes aegypti (gelekoortsmug) is overdrager van deze virussen. Deze mug wordt aangetrokken door dezelfde geurstoffen waarmee de malariamuggen worden gelokt. Ook zika en knokkelkoorts kunnen met de geurvallen dus worden bestreden.

Betere leefomstandigheden
Het succes van de nieuwe aanpak is de combinatie van de geurval met klamboes, medicijnen en een grondige sociale strategie. De geurvallen hebben elektriciteit nodig, maar op Rusinga, een eiland in het Victoriameer, is geen elektriciteitsnet aanwezig. Zonnepanelen werden op de daken van woningen geïnstalleerd. Hiermee wordt niet alleen de muggenval van stroom voorzien, ook geeft het de woningen licht en een oplaadpunt voor de mobiele telefoon. Daarnaast werd er groots ingezet op voorlichting over malaria en betrokkenheid van de bewoners van Rusinga bij het project. Door deze gecombineerde aanpak deden alle 25.000 inwoners van Rusinga mee met het onderzoek. Bij de inzet van geurvallen zijn geen insecticiden nodig om de muggenpopulatie te bestrijden, waardoor schadelijke neveneffecten van deze middelen voorkomen worden. De Wageningse anti-malaria-aanpak is daardoor goed voor het terugdringen van malaria én goed voor de leefomstandigheden van de bevolking.

Malaria belangrijke doodsoorzaak én economisch probleem
Elke minuut sterft er een kind door malaria. De ziekte kost Afrika 12 miljard dollar per jaar aan gezondheidszorg en verloren (landbouw) productiviteit. Malaria terugdringen zonder gebruik van insecticiden is van essentieel belang voor de wereldvoedselproductie. Willem Takken: “Het effect van de ziekte malaria op de landbouwproductie wordt enorm onderschat. Ziekte leidt tot verzwakking, en daarmee tot minder mogelijkheden om aan voedselproductie bij te dragen. Doordat kinderen met malaria naar een ziekenhuis moeten, kunnen hun ouders niet op het land werken en neemt de voedselproductie af. Als die ouders dan zelf ook 4 tot 5 keer per jaar malaria-infecties doormaken, zijn ze zelf ook zo’n 6 weken niet tot werken in staat. Er moeten arbeidskrachten worden ingehuurd of de oogst gaat verloren. Afrikaanse huishoudens in malariagebieden verliezen 10% van hun jaarlijkse inkomsten door malaria. Het terugdringen van malaria staat niet voor niets in de tien millenniumdoelstellingen die de VN geformuleerd heeft.”

De Wereldgezondheidsorganisatie WHO streeft naar uitroeiing van malaria in 2030. Hierbij wordt ingezet op ontwikkeling van vaccins tegen de parasiet en op bestrijding van verspreiders van de parasiet: de muggen. Met de geurval, genaamd ‘Suna val’, is een werkzame, veilige oplossing gevonden voor de bestrijding van de mug.