Afvallen met shakes of andere maaltijdvervangers is populair. Vooral in aanloop naar de zomer, zo valt op te maken uit trends binnen zoekmachine Google. In de maand mei zijn de meeste Nederlanders op zoek naar maaltijdvervangers in de strijd tegen overtollige kilo’s. Op een goede tweede plaats komt de periode rond de jaarwisseling, die gedreven wordt door goede voornemens. Maar is het veilig en gezond om maaltijdvervanger te gebruiken?
De Europese Unie vraagt als het gaat om voedsel en veiligheid advies aan de Europese autoriteit voor voedselveiligheid (EFSA). Dit onafhankelijke agentschap doet onderzoek en rapporteert conclusies en aanbevelingen naar de Europese Unie. Op die manier maakt de Europese Unie wetgeving die gebaseerd is op solide wetenschappelijk onderzoek.
Ook in het geval van maaltijdvervangers heeft de EFSA onderzoek verricht. Verschillende onderzoeksresultaten en rapporten werden geraadpleegd en beoordeeld. De EFSA concludeert dat wetenschappelijk en klinisch bewezen is dat maaltijdvervangers “veilig, effectief en gezond” zijn als methode om af te vallen – ook op lange termijn.
De Europese Unie heeft deze conclusie overgenomen en de bestaande eisen voor fabrikanten van maaltijdvervangers aangescherpt. Binnen de categorie “veilig, effectief en gezond” vallen alleen volwaardige maaltijdvervangers die aan onderstaande wettelijke eisen voldoen:
Checklist maaltijdvervangers voor afvallen:
-Tussen de 200 en 250 Kcal per maaltijd;
-Minimaal 1 gram linolzuur (een essentieel omega-6 vetzuur);
-Tussen de 25 en 50% van de energie komt uit eiwit;
-Maximaal 30% van de calorieën uit vet;
-Minimaal 30% van de aanbevolen dagelijkse hoeveelheid van 22 vitaminen en mineralen.
“Er zijn veel maaltijdvervangers op de markt, vooral shakes en repen. Maar ze voldoen lang niet allemaal aan deze wettelijke eisen. Dat is echter wel belangrijk als je op een veilige en effectieve manier wilt afvallen”, vertelt Robert-Jan Lankhorst van Shakeplus, fabrikant van maaltijdshakes op natuurlijke basis. De eisen zijn bedoeld om te zorgen dat mensen voldoende bouw- en voedingsstoffen binnen krijgen, en in de juiste verhouding. “Het is fijn dat de overheid erkent dat afvallen met maaltijdvervangers veilig, effectief en gezond is”, vervolgt Lankhorst. Maar veel mensen weten niet dat de overheid eisen stelt aan maaltijdvervangers. Hierdoor kiezen mensen wellicht voor maaltijdvervangers die niet geschikt zijn om mee af te vallen. Denk aan te veel of te weinig eiwit of onvoldoende omega-6 linolzuur. Twee voorbeelden zijn Juvo Slim en Be-slank maaltijdshake. Uit het etiket valt op te maken dat deze producten niet voldoen aan de wettelijke eisen, maar wel worden verkocht als maaltijdvervanger om mee af te vallen. Een ander probleem is dat sommige mensen kiezen voor eiwitshakes of eiwitrepen. Deze producten zijn bedoeld als supplement voor sporters, voor het opbouwen en herstellen van spieren. Ze zijn ongeschikt om mee af te vallen omdat het geen volwaardige maaltijdvervangers zijn. Ze bevatten veel eiwit maar bijvoorbeeld niet voldoende linolzuur of vitaminen en mineralen.
Niet alle maaltijdvervangers voldoen aan de wetgeving
De oorspronkelijke eisen voor maaltijdvervangers dateren van 1996 (Richtlijn 96/8/EG) en zijn in 2016 verder aangescherpt. Het is interessant om te zien welke merken zich gaan inspannen om aan de eisen te voldoen. Wil je afvallen en daarbij maaltijdvervangers gebruiken? Informeer dan altijd of het product voldoet aan de wettelijke eisen. Verwijs naar bovenstaande checklist of EU verordening 2016/1413.