De zorg kan beter én goedkoper worden als ziekenhuizen medische informatie, patiëntgegevens en bedrijfsinformatie slim combineren. Wel zijn er nog obstakels om deze informatie te gebruiken. Dit blijkt uit het eerste uitvoerige onderzoek naar het gebruik van ‘case mix informatie’ door ziekenhuismanagement. Econoom Franck Asselman volgde de invoering ervan in het Academisch Medisch Centrum tussen 2006 en 2014. Eind maart promoveert hij aan de Radboud Universiteit.

De uit de pan rijzende zorgkosten, de verminderde toegang tot de zorg, de hoge eigen bijdragen – wel marktwerking, of juist niet: niet alleen omdat het is verkiezingstijd is woedt het zorgdebat in Nederland.

Franck Asselman ontwierp en evalueerde voor zijn werkgever, het AMC, zoals bekend een groot academisch ziekenhuis in Amsterdam, instrumenten om keuzes te maken op grond van verschillende soorten informatie. ‘Wij noemen het case-mix informatie,’ legt Asselman uit. ‘Hierbij leg je een manager een combinatie voor van medische informatie, bijvoorbeeld over diagnoses en behandelingen, patiëntgegevens zoals leeftijd, geslacht en woonplaats én bedrijfsinformatie over de kosten en vergoeding voor een behandeling.’

Samenwerken mag soms niet
Deze case-mix informatie lijkt een oplossing lijkt om het top medisch en niet-medisch management betere keuzes te laten maken over wie ze het beste kunnen behandelen en hoe. Maar om verschillende redenen kan deze aanpak nog onvoldoende worden benut. ‘Artsen willen hun keuzes afstemmen met partners in de regio – maar dat mag niet zomaar van de mededingingsregels,’ zegt Asselman. ‘Ze lopen bijvoorbeeld het risico op een inval van de mededingingsautoriteit vanwege het vermoeden van het maken van afspraken. Dat klinkt misschien als een grap, maar dat is het niet.’ Dit staat haaks op waar academische ziekenhuizen voor staan: samenwerken en in overleg werken aan beste oplossing voor patiënt.

Gebrek aan informatie
Een ander probleem is dat ziekenhuizen ieder jaar met alle verzekeraars afspraken moeten maken over prijzen en omzetvolume. ‘Soms weet je pas in oktober wat je waarvoor krijgt. Het ziekenhuis kan dus tien maanden lang niet kiezen op basis van vergoeding,’ zegt Asselman.
Ook in de ziekenhuizen zelf zijn er problemen. Medische managers hebben niet altijd de kennis om de case-mix informatie te interpreteren, ze zijn er immers niet voor opgeleid. Of de kwaliteit van de data is niet op orde.

Door marktwerking wel meer zicht op zorg
Toch is het al een hele verbetering vergeleken met de oude situatie, vindt de econoom. Case-mix informatie leidt tot nieuwe inzichten in patiëntengroepen, een betere dialoog over beleidskeuzes, procesoptimalisatie, kostenreductie, betrouwbaardere registraties en betere externe verantwoording.
‘Sinds de invoering van de marktwerking hebben we meer zicht op de inhoud van de zorg en weten we beter wat de kosten en baten van behandelingen zijn. Dit levert echt betere beslissingen op en besparing op de zorgkosten waar het kan.’

The design and implementation of a case-mix information system in Dutch university medical center: A design-oriented approach
Promotie drs. F.F. Asselman, 29 maart 2017
Promotores prof. dr. E.G.J. Vosselman, prof. dr. R.J. De Haan