Nederland is wereldwijd voorloper in de farmacogenetica. Andere landen, waaronder de Verenigde Staten, gebruiken de richtlijnen van de KNMP werkgroep Farmacogenetica als standaard. Dat blijkt uit het KNMP congres dat dinsdag in Utrecht plaatsvond met als thema ‘GENeesmiddel’ en uit publicaties in het Pharmaceutisch Weekblad. Genetische verschillen maken dat patiënten verschillend op geneesmiddelen reageren. Met de resultaten van een DNA-onderzoek is de apotheker in staat om op maat advies te geven over de keuze van het medicijn of het aanpassen van de dosering.

Toekomstmuziek voor de eerstelijnszorg?
In een aantal ziekenhuizen in Nederland past men de mogelijkheden van farmacogenetica momenteel toe. Zo bepalen de ziekenhuisapotheker en de arts, op basis van een farmacogenetische test bij de patiënt, de geschikte dosering van bepaalde kankerremmende stoffen.
Het innovatieve karakter van farmacogenetica maakt dat dit op dit moment nog niet veel in de eerstelijnszorg wordt toegepast. Maar de ontwikkelingen gaan snel. Informatie over farmacogenetica is al geïntegreerd in de apotheekinformatiesystemen. Dat betekent dat de medicatiebewaking voor een beperkte groep geneesmiddelen en voor een beperkte, genetisch geteste groep patiënten nu al kan gebeuren. Over deze ontwikkelingen spraken apothekers dinsdag tijdens het KNMP congres ‘GENeensmiddel’.

Farmacogenetica
De reactie op een geneesmiddel, zowel wat betreft effectiviteit als bijwerkingen, verschilt sterk tussen patiënten. Een deel van de verschillen kan worden verklaard door variatie in het genetische profiel (DNA). Bij 1 op de 10 patiënten worden medicijnen niet naar behoren afgebroken. Farmacogenetica (‘de erfelijkheid van geneesmiddelrespons’) probeert te komen tot een geneesmiddelentherapie op maat (‘individualized/personalized therapie’) door rekening te houden met deze genetische verschillen. Een farmacogenetisch profiel, ook wel DNA-paspoort genoemd, kan 1 op de 20 ziekenhuisopnames door bijwerkingen voorkomen.