Ontwikkeling minilong brengt oplossing ongeneeslijke longziekte COPD dichterbij

Longfonds I Accelerate start internationaal onderzoek naar longreparatie
Het Longfonds start een uniek internationaal onderzoeksprogramma BREATH om een oplossing voor longweefsel dat beschadigd is door COPD te versnellen. Onder leiding van prof. dr. Hans Clevers van het Hubrecht Instituut werken topwetenschappers uit de Verenigde Staten en Europa de komende vijf jaar aan een minilong waarmee nieuwe medicijnen en behandelingen worden getest. Een oplossing voor COPD is urgenter dan ooit. Op dit moment lijden in Nederland bijna 600.000 mensen aan deze tot nu toe ongeneeslijke ziekte. Naar verwachting stijgt dit aantal tot ruim 800.000 in 2040.

Mensen met COPD zijn vaak kortademig, moe en hoesten veel. Dit wordt veroorzaakt door ontstekingen in hun longen en kapotte longblaasjes. De wanden zijn zo beschadigd dat ze hun werk niet meer kunnen doen. Stamcellen spelen in dit proces een sleutelrol. Bij gezonde longen repareren stamcellen beschadigd weefsel, maar bij COPD is de schade zo langdurig en chronisch dat de stamcellen lijken uitgeput. De schade aan de longen kan niet worden hersteld met de nu bestaande geneesmiddelen. BREATH richt zich op het ontwikkelen van behandelingen die dit proces juist omdraaien.

Eerste stap 
De onderzoeksgroep van Clevers heeft al een belangrijke stap gezet. Met stamcellen kunnen zij organoïden ontwikkelen, een soort mini-organen. Nu is dat onlangs gelukt voor de luchtwegen. De volgende stap is om dat ook te doen voor de longblaasjes. Daarmee is heel gericht antwoord te vinden op de vraag waarom longblaasjes zich niet meer herstellen bij COPD. Met deze minilongen kunnen medicijnen getest worden om de stamcellen in de longen te reactiveren. Daarnaast onderzoekt het team of het herstelproces in de longen aangezet kan worden door gezonde stamcellen terug te plaatsen.

Medische doorbraak 
Het doel is om over vijf jaar te starten met het testen van nieuwe behandelingen op patiënten met longstamcellen die beschadigd longweefsel kunnen herstellen. Onderzoeksleider Hans Clevers: “Innovatieve ontwikkelingen binnen de regeneratieve geneeskunde brengen hoop op een oplossing voor de wereldwijd miljoenen longpatiënten met COPD. Als het lukt longweefsel te herstellen, realiseren we een medische doorbraak van wereldformaat. Door de inspanningen van het Longfonds is het gelukt om internationaal onderzoekers, artsen, patiënten en maatschappelijk partners bij elkaar te brengen en deze doorbraak te versnellen.“

Wens laten uitkomen 
De impact van de ziekte COPD op het dagelijks leven van patiënten is enorm. Met de huidige medicijnen en behandelingen wordt geprobeerd de longen zo lang mogelijk goed te houden. Toch raakt langzaam steeds meer longweefsel onherstelbaar beschadigd. Michael Rutgers, directeur Longfonds: “Veel patiënten worden afhankelijk van zuurstof. Soms is een longtransplantatie hun enige hoop. Meer dan 6.500 mensen sterven in Nederland jaarlijks aan de gevolgen van deze ziekte. De grootste wens van mensen met COPD is het repareren van hun beschadigde longweefsel. Dat is nu nog niet mogelijk. Met het onderzoeksprogramma BREATH pakt het Longfonds de regie op om deze droom op korte termijn werkelijkheid te laten worden.”

Wereldwijd doodsoorzaak nummer 3 
Alleen al in Nederland hebben ruim 600.000 mensen de ziekte COPD. COPD wordt veroorzaakt door ongezonde lucht die voortdurend in de longen komt bij het ademen, zoals door roken en luchtvervuiling. Omdat de klachten bij COPD zich vaak pas na jaren openbaren, zal het aantal mensen met deze ziekte de komende jaren alleen maar toenemen. De World Health Organization voorspelt dan ook dat COPD wereldwijd de derde doodsoorzaak is in 2030.