Taakherschikking kan de kwaliteit, toegankelijkheid en betaalbaarheid van de ouderenzorg verbeteren. De inzet van hoogopgeleide zorgprofessionals zoals Verpleegkundig Specialisten en Physician Assistants staat echter nog in de kinderschoenen. Dat blijkt uit onderzoek van het Radboudumc en de Hogeschool van Arnhem en Nijmegen (HAN) dat gefinancierd is door het ministerie van VWS. De onderzoekers komen met aanbevelingen waarmee organisaties de taken beter kunnen verdelen.

De kwaliteit, toegankelijkheid en betaalbaarheid van de ouderenzorg in Nederland staat onder druk. Het ministerie van VWS zet daarom al enkele jaren in op het verschuiven van taken in de zorg, waarbij hoogopgeleide zorgprofessionals zoals Verpleegkundig Specialisten en Physician Assistants taken overnemen van artsen, zodat deze ruimte krijgen voor andere taken. Deze hoogopgeleide zorgprofessionals vormen een relatief nieuwe beroepsgroep met zelfstandige bevoegdheden en verantwoordelijkheden die zijn vastgelegd in de wet.

Kinderschoenen
In huisartsenpraktijken en ziekenhuizen is al ruime ervaring met taakherschikking, maar in de ouderenzorg staat dit nog in de kinderschoenen. Een toenemend aantal verpleeghuizen hebben Verpleegkundig Specialisten en Physician Assistants in dienst vanwege het tekort aan specialisten ouderengeneeskunde. Maar het ontbreekt de instellingen aan een eenduidige visie op de personeelssamenstelling, waardoor er een grote praktijkvariatie is in de verdeling van zorgtaken. Overigens bestaat deze praktijkvariatie ook binnen de huisartsenpraktijken vanwege onduidelijkheid over de rol van hoogopgeleide zorgprofessionals in de (preventieve) zorg voor kwetsbare ouderen.

Onbekendheid
Onderzoekers van het Radboudumc en de HAN zien op basis van literatuuronderzoek en diepte-interviews met een groot aantal zorgprofessionals dat er ook veel onbekendheid is met de bevoegdheden van hoogopgeleide zorgprofessionals, wat leidt tot een onderbenutting van Verpleegkundig Specialisten en Physician Assistants. Uit case studies in zeven verpleeghuizen bleek ook dat specialisten ouderengeneeskunde het vaak moeilijk vinden om verantwoordelijkheid uit handen te geven, waardoor Verpleegkundig Specialisten en Physician Assistants minder taken kregen dan waarvoor ze bekwaam en bevoegd zijn.

Raamwerk
Om professionals en bestuurders te ondersteunen bij de implementatie van taakherschikking in de ouderenzorg hebben de onderzoekers een raamwerk ontwikkeld. Miranda Laurant, coördinator van het onderzoek en lector bij de HAN: “De inzet van Verpleegkundig Specialisten en Physician Assistants sluit aan bij maatschappelijke ontwikkelingen en kan de kwaliteit van de ouderenzorg verbeteren. Bovendien vormen deze professionals een verbindende schakel tussen artsen, verpleegkundigen en verzorgenden.”

Platform Zorgmasters
Met het raamwerk kunnen landelijke beroepsverenigingen en -koepels in gesprek gaan over de invulling van taakherschikking in de ouderenzorg. Ook biedt het handvatten voor organisaties om de personeelssamenstelling zo in te richten dat de juiste professional op de juiste plek bijdraagt aan verbetering van de kwaliteit, toegankelijkheid en betaalbaarheid van de ouderenzorg. Via het Landelijk Platform Zorgmasters stelt het ministerie van VWS het raamwerk ter beschikking.

Miranda Laurant: “De ouderenzorg kampt met een slecht imago, wordt door professionals als weinig aantrekkelijk ervaren en is er een krapte op de arbeidsmarkt. We hebben echter veel gepassioneerde mensen gesproken die zich vol overgave inzetten voor de ouderen. Er liggen volop kansen om de ouderenzorg met een goede personeelssamenstelling, waar hoogopgeleide zorgprofessionals deel van uit maken, te verbeteren.”