Veertien onderzoekers van het Radboudumc en de Radboud Universiteit krijgen een Veni-subsidie van NWO, de Nederlandse organisatie voor Wetenschappelijk Onderzoek. Het gaat om bedragen van maximaal 250.000 euro waarmee veelbelovende jonge wetenschappers gedurende drie jaar hun eigen ideeën verder kunnen ontwikkelen.

Hieronder een overzicht van de gehonoreerde projecten:

De reis van magnesium door de niercel: waar is de uitgang?
Jeroen de Baaij – Radboudumc, afdeling Fysiologie, Thema Renal Disorders, Radboud Institute for Molecular Life Sciences (RIMLS)
Magnesiumverlies via de urine is vaak de oorzaak voor ernstige magnesiumtekorten bij patiënten. Jeroen de Baaij bestudeert de cellen die magnesium opnemen in de nier. Al jaren is bekend hoe magnesium deze niercellen binnenkomt, maar op welke wijze magnesium deze cellen verlaat in de richting van het bloedcompartiment is onbekend.

Een digitale patholoog voor betere behandelkeuzes bij prostaatkanker
Geert Litjens – Radboudumc, afdeling Pathologie, thema Women’s Cancers, Radboud Institute for Health Sciences (RIHS)
De behandeling van prostaatkankerpatiënten wordt voor een groot deel bepaald door inspectie van tumorweefsel door een patholoog. Helaas is er veel verschil tussen pathologen in deze inspectie, waardoor patiënten soms de verkeerde therapie krijgen. Geert Litjens ontwikkelt een weefselanalysemethode gebaseerd op ‘deep learning’ om automatisch betere behandelkeuzes te maken.

Taal in het brein, van links naar rechts
Vitória Piai – Radboudumc, afdeling Medische Psychologie, thema Neurodevelopmental Disorders, Donders Institute for Brain, Cognition, and Behavior 
De meeste mensen gebruiken de linkerhersenhelft om te praten en taal te begrijpen. Maar bij patiënten die een beschadiging hebben opgelopen in hun linkerhersenhelft, bijvoorbeeld door een beroerte, kan de rechterhersenhelft taalfuncties overnemen. Vitória Piai wil weten hoe het taalsysteem in de rechter hersenhelft werkt.

Urethrakleppen: oorzaken en het voorspellen van de toekomstige nierfunctie
Loes van der Zanden – Radboudumc, afdeling Health Evidence, thema Renal Disorders, Radboud Institute for Health Sciences (RIHS)
Urethrakleppen zijn aangeboren aandoeningen bij jongens waarbij de uitstroom van urine geblokkeerd wordt. Dit kan leiden tot ernstige nierschade, soms al voor de geboorte. Loes van der Zanden gaat proberen de twee belangrijkste vragen van toekomstige ouders te beantwoorden: “Wat veroorzaakt urethrakleppen?“ en: “Zal onze zoon een normale nierfunctie hebben?”.

Welke ervaringen kan ik vertrouwen? Eigen en vreemd in de psychiatrie
Sanneke de Haan – Radboud Universiteit, Faculteit der Filosofie, Theologie en Religiewetenschappen 
Psychiatrische stoornissen veranderen wat je voelt en denkt. Hoe kun je dan weten welke ervaringen ‘eigen’ zijn, en welke ervaringen het gevolg zijn van de stoornis of de medicatie? En zouden anderen daarbij kunnen helpen? In dit project onderzoekt Sanneke de Haan deze vragen aan de hand van filosofische theorieën en interviews met patiënten.

Levende lyriek – Griekse dichters in Romeins Egypte (c. 30 BCE – 400 CE)
Mark de Kreij – Radboud Universiteit, Institute for Historical, Literary and Cultural Studies (HLCS) 
In 2014 dook een nieuw fragment van Sappho op, een papyrus die twee millennia in het zand van Egypte bewaard was gebleven. In het project LEVENDE LYRIEK gaat Mark de Kreij op zoek naar de lezers, luisteraars en bewonderaars van Sappho en andere Griekse dichters in Romeins Egypte.

De mysteries van verhalen ontrafeld
Kobie van Krieken – Radboud Universiteit, Centre for Language Studies (CLS)
Het lezen van verhalen verbetert ons vermogen om de gedachten van anderen in de echte wereld te lezen. Hoe is dit mogelijk? Om deze vraag te beantwoorden zal Kobie van Krieken een model ontwikkelen om te onderzoeken in hoeverre de taal van verhalen en identificatie met verhaalpersonages dit proces faciliteren.

Waar heb je het over? Het begrijpen van verwijzingen in taal en gebaar
David Peeters – Max Planck Institute for Psycholinguistics (MPI) en Radboud Universiteit, Donders Institute for Brain, Cognition, and Behavior 
In het dagelijks leven verwijzen we vaak in taal en gebaar naar dingen in de wereld. Het is onbekend hoe ons brein het mogelijk maakt om zulke verwijzingen snel en efficiënt te begrijpen. Binnen dit project ontwikkelt David Peeters op basis van virtual reality onderzoek een neurocognitief model dat verklaart hoe dit werkt.

Geautomatiseerde formele analyse van echte wereld privacy-vriendelijke systemen
Joeri de Ruiter – Radboud Universiteit, Institute for Computing and Information Sciences (ICIS) 
Door de enorme toename van persoonlijke gegevens die over ons verzameld en verwerkt worden, neemt de noodzaak voor het gebruik van privacy-vriendelijke systemen toe. Maar bieden deze systemen wel de privacy die ze beloven? In dit onderzoek wil Joeri de Ruiter methoden ontwikkelen om te kunnen verifiëren of dit daadwerkelijk het geval is.

De rol van grote diersoorten (megafauna) in verwildering en de verbetering van ecosystemen
Luca Santini – Radboud Universiteit, Institute for Water and Wetland Research (IWWR) 
Verwildering van natuur heeft als doel om het functioneren van ecosystemen te verbeteren via de introductie van grote diersoorten. De bewijsvoering dat deze herintroductie werkt, is echter gelimiteerd. In dit project zal Luca Santini via proces-gebaseerde ecosysteem modelering de rol van grote diersoorten in het functioneren van ecosystemen systematisch analyseren.

Eerlijk zullen we inkomens delen
Carsten Sauer – Radboud Universiteit, Sociologie 
Socioloog Carsten Sauer onderzoekt wanneer en waarom inwoners van de EU hun individuele inkomen en de inkomensverdeling in hun land als eerlijk ervaren. Hij richt zich daarbij op het huishouden en de familieachtergrond, institutionele kenmerken en kenmerken van landen als sociale contexten waarbinnen mensen leren wat zij als eerlijk en oneerlijk ervaren. Sauer draagt hiermee bij aan discussies over legitieme ongelijkheid in Europa.

Tuimelaars en golven in de ruimte
Patricia Schmidt – Radboud Universiteit, Institute for Mathematics, Astrophysics and Particle Physics (IMAPP) 
Als twee zwarte gaten botsen in het heelal produceren ze rimpelingen in de ruimtetijd. Deze zogenaamde gravitatiegolven zijn de vingerafdrukken die de wetenschappers vertellen hoe zwaar de zwarte gaten waren, en hoe snel ze ronddraaiden. Maar dat lukt alleen met geavanceerde modellen van de precieze vorm van de gravitatiegolven: de onderzoeksexpertise van Patricia Schmidt.

Goede slechte reductie
Arne Smeets – Radboud Universiteit, Institute for Mathematics, Astrophysics and Particle Physics (IMAPP) 
Een centrale vraag in de algebraïsche meetkunde is wanneer een familie van algebraïsche variëteiten op gunstige wijze kan worden uitgebreid naar een iets grotere parameterruimte. Binnen dit voorstel bestudeert Arne Smeets aritmetische aspecten van deze vraag die ons verstand nog steeds te boven gaan, zelfs voor sommige van de eenvoudigste variëteiten.

Religie, cultuur en etniciteit in procedures over kinderen uit minderheidsgezinnen
Iris Sportel – Radboud Universiteit, Centrum voor Migratierecht 
Door toenemende diversiteit van de Nederlandse samenleving krijgen rechtbanken en de jeugdzorgketen steeds vaker te maken met minderheidsgezinnen. Het onderzoeksproject van Iris Sportel richt zich op representaties van religie, cultuur en etniciteit in procedures over kinderen, en onderzoekt welke rol claims van ouders en aannames van professionals daarbij spelen.