Bij tot een derde van de patiënten die klachten hebben van galblaasstenen wordt de galblaas onnodig verwijderd. Na de operatie verdwijnen de klachten niet. Wél hebben zij risico gelopen op een complicatie en heeft dit geleid tot onnodige zorgkosten. Arts en onderzoeker Mark Lamberts van het Radboudumc onderzocht welk type patiënt met galblaasstenen baat heeft bij een galblaasoperatie en welke patiënt niet. Patiënten met een algehele goede gezondheid, met buikpijnaanvallen die maximaal een jaar aanwezig zijn hebben het meeste aan een galblaasverwijdering. Hij promoveert op 20 december op zijn onderzoek.

Galstenen worden vaak bij toeval gevonden tijdens een buikscan. De chirurg moet vervolgens beoordelen of bij een patiënt met buikpijn de klachten worden veroorzaakt door de galstenen of door iets anders. Maar dit kan erg moeilijk zijn. Voor patiënten met klachten van galstenen die in de galblaas zitten, is het verwijderen van de galblaas de eerste keus behandeling. Hierdoor zouden de buikklachten moeten verdwijnen. Maar na deze operatie heeft tot een derde van de patiënten nog steeds dezelfde klachten. Bij hen was de operatie, met daarbij het risico op een complicatie, dus onnodig. Daarnaast leidt dit tot een onnodige verhoging van de kosten van de zorg. Een alternatieve behandeloptie is een afwachtend beleid.

Praktijkvariatie
In de dagelijkse praktijk is de variatie in keuze voor behandeling (operatie of afwachten) groot, zowel tussen diverse landen als tussen regio’s binnen één land. Dit komt omdat er weinig bekend is over wat nu de meest geschikte behandeling is voor welke type patiënt en er duidelijke richtlijnen ontbreken. Ook verschillen de voorkeuren van de chirurgen. Deze praktijkvariatie leidt tot onnodige ingrepen (met risico op complicaties), toenemende gezondheidszorgkosten en een suboptimale kwaliteit van zorg.

Selectie door te kijken naar patiëntfactoren
Mark Lamberts laat zien dat patiënten met een betere algehele gezondheidstoestand die sinds maximaal een jaar last hebben van buikpijnaanvallen de hoogste kans hebben om pijnvrij te worden na een galblaasoperatie. ‘Om patiënten te selecteren die waarschijnlijk baat zullen hebben van een galblaasverwijdering, kunnen we vooralsnog het best kijken naar patiëntfactoren die voor de operatie aanwezig zijn. Maar ook moeten de voor- en nadelen van een afwachtend beleid worden meegenomen, ’ concludeert Lamberts. Een benadering op basis van deze criteria bleek volgens onderzoek van Lamberts ook het meest kosteneffectief te zijn.

Herziening van nationale richtlijn
Om de praktijkvariatie te verminderen is een landelijke richtlijn over de diagnose en behandeling belangrijk. Een deel van de resultaten van het proefschrift van Lamberts zijn inmiddels opgenomen in de herziene Nederlandse richtlijn voor galsteenlijden.